Đông Trùng Hạ Thảo Là Gi? Công Dụng Của Đông Trùng Hạ Thảo

Đông trùng hạ thảo là gì?

Nhiều người luôn thắc mắc không biết đông trùng hạ thảo là cây hay con gì. Thực chất, vị dược liệu này là sự kết hợp kì diệu giữa côn trùng và thực vật. Bản chất của nó là một loại nấm (có tên gọi là Ophiocordyceps sinensis) nhưng sống ký sinh trên cơ thể của ấu trùng bướm.

Vậy Đông trùng hạ thảo xuất xứ chính xác từ đâu? Ngoài tự nhiên đông trùng hạ thảo sống ở đâu? Trong tự nhiên, loài nấm Ophiocordyceps sinensis xuất hiện và phát triển mạnh ở Tây Tạng hay trên các dãy núi cao Hymalaya. Vì thế nên chúng thường được tìm thấy tại những nơi có độ cao từ 4000-5000m so với mực nước biển. 

Tuy nhiên, nhờ sự phát triển của khoa học, đông trùng hạ thảo hiện nay đã có thể được sản xuất nhân tạo. Mặc dù vậy, quá trình nuôi cấy cũng rất phức tạp và đòi hỏi phải có sự can thiệp của công nghệ cao.

• Quá trình hình thành của đông trùng hạ thảo

Nguồn gốc của đông trùng hạ thảo trước nay vẫn luôn được coi là một điều kỳ diệu của thiên nhiên. Vào mùa đông, nấm Ophiocordyceps sinensis phát triển mạnh và sẽ ký sinh vào cơ thể ấu trùng qua đường ăn hoặc lỗ thở. Sau đó chúng bắt đầu ăn sâu, xâm chiếm hết các mô của vật chủ và hút hết chất dinh dưỡng. Ấu trùng cũng vì vậy mà dần dần chết đi. 

Đến mùa hè, loại nấm này bắt đầu mọc ra từ cơ thể của ấu trùng. Nó phát triển và vươn nhánh, có màu vàng nâu và trở thành một loại dược liệu quý giá. Với các loại được khai thác tự nhiên, người ta sử dụng cả phần thân ấu trùng và nhánh cây để làm thuốc. 

Chính quá trình hình thành này cũng là sự giải thích cho ý nghĩa cái tên của nó: “Đông trùng” chính là ấu trùng vào mùa đông, còn “hạ thảo” là loại cây phát triển vào mùa hè.

Phân loại đông trùng hạ thảo

Trên thị trường hiện nay, dược liệu vô cùng quý giá này cũng có rất nhiều loại. Nó được phân chia dựa trên nguồn gốc, hình thái chế phẩm hoặc theo trạng thái.

Phân loại theo nguồn gốc

Dựa vào nguồn gốc thì chúng ta có thể chia vị thuốc quý giá thành 2 loại là dạng tự nhiên và nhân tạo.

Loại tự nhiên: Đây là loại có giá trị cao nhất bởi nó vô cùng quý hiếm. Bởi được hình thành một cách hoàn toàn tự nhiên nên loại này không phải lúc nào cũng có và số lượng cũng hạn chế. Ngoài ra, nó chỉ xuất hiện trên vùng núi cao trên 4000m. Vậy nên việc tìm kiếm và thu hái cũng mất nhiều công sức hơn.

Loại nuôi cấy nhân tạo: Đây là loại được tạo nên dựa trên công nghệ sinh học. Nấm Ophiocordyceps sinensis sẽ được nuôi cấy trên cơ thể ấu trùng hoặc trên cơ chất khác như gạo lứt, đậu xanh, ngô,… Chất lượng của sản phẩm nhân tạo cũng rất sát với loại tự nhiên.

Phân loại theo hình thái

Đông trùng hạ thảo được bán ra có thể ở dạng nguyên bản hoặc đã được bào chế thành các dạng chế phẩm dễ sử dụng hơn. Các hình thái tồn tại của dược liệu này có thể là:

Nguyên con: Với loại này, chúng ta có thể thấy nguyên hình dạng của đông trùng hạ thảo. Nó bao gồm cả phần thân ấu trùng và phần sợi nấm mọc thẳng lên từ đầu của ấu trùng. Dạng này thường được sử dụng bằng cách sắc thuốc uống hoặc có thể ăn sống.

Dạng nước: Các thành phần tinh túy nhất trong dược liệu có thể được chắt lọc và chiết xuất thành dạng nước. Sau đó đóng thành chai nhỏ để người dùng có thể dễ dàng sử dụng bằng cách uống trực tiếp.

Dạng bột: Dược liệu được nghiền nhuyễn thành dạng bột bằng máy hoặc thủ công. Dạng này có thể dùng trực tiếp bằng cách pha trà uống hoặc thêm vào món ăn.

Dạng viên nang: Loại này cũng dạng bột, nhưng được đóng trong các viên con nhộng để dễ dàng bảo quản và sử dụng. Người dùng chỉ cần uống trực tiếp với nước vô cùng dễ dàng, phù hợp với người không thích mùi vị của dược liệu này.

Dạng túi lọc: Dạng đông trùng hạ thảo này được dùng như các loại trà túi lọc bình thường. Bạn chỉ cần nhúng túi lọc vào cốc nước nóng, để một lúc cho các dưỡng chất thôi hết ra nước và uống trực tiếp.

Phân loại theo trạng thái

Bạn có thể mua đông trùng hạ thảo ở dạng tươi hoặc dạng khô. Mỗi loại sẽ có đặc điểm cũng như cách dùng khác nhau.

Dạng tươi: Đông trùng hạ thảo tươi phải là loại nguyên con, chưa khai thác quá 1 tháng và được bảo quản trong môi trường dưới -50 độ C. Đây là loại có thể giữ được gần như là nguyên vẹn dưỡng chất, giá trị vô cùng cao. Vậy nên tác dụng của loại tươi cũng hiệu quả hơn loại khô. 

Dạng khô: Sau khi đã làm sạch, đông trùng hạ thảo sẽ được phơi khô để có thể dễ bảo quản. Vì đã qua một số quy trình sơ chế nên sẽ không thể bằng được về hàm lượng dưỡng chất và tác dụng đông trùng hạ thảo tươi. Mặc dù vậy, dạng khô lại có thể để được lâu hơn, phù hợp sử dụng trong thời gian dài.

8 tác dụng của đông trùng hạ thảo

Tác dụng của đông trùng hạ thảo thường có khả năng phát huy ở cả những người hoàn toàn khỏe mạnh hoặc người đang mắc một bệnh lý nào đó. Hiểu một cách nôm na, người khỏe dùng loại dược liệu này sẽ ngày càng khỏe hơn. Người ốm dùng đến sẽ nhanh hồi phục thể lực.

Vậy cụ thể đông trùng hạ thảo có tác dụng gì? Hãy tìm hiểu 8 công dụng không khác gì “tiên dược” đã được giới khoa học chứng minh:

1. Đông trùng hạ thảo có tác dụng gì? Nâng cao sức khỏe thể chất

Các nhà nghiên cứu đã tiến hành thử nghiệm tác động của đông trùng hạ thảo trong các hoạt động thể chất. Kết quả thử nghiệm cho thấy loại thảo dược này có khả năng cải thiện sự chuyển hóa năng lượng trong các tế bào sống. Hơn nữa, nó còn cải thiện khả năng chịu đựng khi bạn tập thể dục ở cường độ cao.

2. Công dụng của đông trùng hạ thảo: giảm các triệu chứng mệt mỏi

Các nhà khoa học tiến hành nghiên cứu để theo dõi công dụng của đông trùng hạ thảo đối với chứng mệt mỏi thể chất ở chuột qua hoạt động bơi lội.

Kết quả nghiên cứu cho thấy:

Kéo dài thời gian bơi của chuột

Giảm nồng độ axit lactic huyết thanh, nitơ urê, creatine kinase, aspartate aminotransferase, alanine aminotransferase và malondialdehyd

Tăng hàm lượng glycogen ở gan và cơ

Tăng nồng độ superoxide effutase huyết thanh, glutathione per-oxyase và catalase.

Một nghiên cứu khác được thực hiện ở người để tìm hiểu về công dụng của đông trùng hạ thảo. Kết quả cho thấy, sau khi dùng dược liệu này trong 6 tuần tiên tục, chỉ số VO2max ở tình nguyện viên tăng đáng kể. VO2max là tốc độ tối đa mà ở đó, các cơ, phổi và tim có thể sử dụng oxy một cách hiệu quả trong các hoạt động thể chất. Đây cũng là đơn vị được sử dụng để đo công suất hiếu khí cá nhân của một người.

3. Tác dụng của đông trùng hạ thảo với phụ nữ: Chống lão hóa

Theo y học cổ truyền, tác dụng của đông trùng hạ thảo với phụ nữ là khả năng chống lão hóa mạnh mẽ. Lý luận này cũng được các nhà khoa học hiện đại chứng minh và công nhận. Một nghiên cứu được thực hiện trên chuột cho thấy những con chuột được nuôi dưỡng bằng loại dược liệu này sống lâu hơn nhiều tháng so với những con chuột dùng giả dược.

Ngoài ra, một số nghiên cứu khác (cũng tiến hành trên chuột) chứng minh đông trùng hạ thảo có thể cải thiện chức năng não và hoạt động của các enzyme chống oxy hóa. Hơn nữa, nó cũng cải thiện chức năng tình dục của những con chuột bị thiến.

Khi tiến hành thử nghiệm ở ruồi giấm, sản phẩm có thành phần đông trùng hạ thảo cũng kéo dài tuổi thọ của loài vật này.

Ngày nay, con người tận dụng tác dụng của đông trùng hạ thảo với phụ nữ để  bổ sung hoặc bào chế ra các sản phẩm bồi bổ khí huyết, kéo dài tuổi thanh xuân.

4. Đông trùng hạ thảo có tác dụng gì? tăng cường hệ miễn dịch

Đông trùng hạ thảo có tác dụng gì? Chất chống oxy hóa là các phân tử bảo vệ tế bào khỏi các tác động có hại bằng cách trung hóa gốc tự do thúc đẩy lão hóa. Thành phần của đông trùng hạ thảo chứa nhiều phân tử có khả năng này. Hơn nữa, các nhà khoa học cũng đã hệ thống được các đặc tính dược lý chống oxy hóa của loại dược liệu này.

Theo đó, chức năng miễn dịch của cơ thể cũng tăng đáng kể khi đông trùng hạ thảo loại bỏ các gốc tự do trong cơ thể.

5. Tác dụng của đông trùng hạ thảo: Cải thiện chức năng não và tăng cường sức khỏe tình dục

Theo truyền thống, người cao tuổi hoặc người mới ốm dậy thường tận dụng công dụng của đông trùng hạ thảo để giảm mệt mỏi. Trong một số trường hợp, những người này còn dùng với mục đích tăng cường sức khỏe và ham muốn tình dục.

Nghiên cứu ban đầu cho thấy việc dùng các sản phẩm có đông trùng hạ thảo trong 40 ngày liên tục có thể cải thiện ham muốn tình dục ở những người có ham muốn thấp.

Ở vấn đề chức năng não, khi tiến hành kiểm tra tác động của dược liệu trên chuột, các nhà nghiên cứu nhận thấy dược liệu này có tác động trực tiếp đến khả năng tiếp thu và ghi nhớ của chuột. Cụ thể, nó giúp giảm số lượng hành vi bị lỗi (so với tiêu chuẩn của nghiên cứu) ở những con chuột sống lâu năm.

Với những con chuột bị thiến, đông trùng hạ thảo cũng đẩy nhanh tốc độ cương dương vật và kéo dài thời gian xuất tinh.

Với những bằng chứng này, công dụng của đông trùng hạ thảo giống như thuốc cường dương, tăng cường sinh lực tự nhiên của nam giới.

6. Chống ung thư và chống lại các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư

Gần đây, nhiều nghiên cứu khoa học đã tiến hành để kiểm tra khả năng chống ung thư và các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư của đông trùng hạ thảo.

Theo đó, chiết xuất từ đông trùng hạ thảo có khả năng chống ung thư bằng nhiều cơ chế khác nhau như điều chỉnh hệ miễn dịch hoặc tạo ra chất khiến tế bào ung thư tự chết đi.

Các thử nghiệm trên chuột đã chỉ ra rằng chiết xuất từ loại dược liệu này có tác dụng chống ung thư hạch bạch huyết, ung thư phổi. Trong khi đó, nghiên cứu ở người chứng minh rằng tùy vào liều dùng, nó có thể ức chế tế bào ung thư vú, ung thư gan hoặc bệnh bạch cầu.

7. Uống đông trùng hạ thảo có tác dụng gì? hỗ trợ kiểm soát bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường là tình trạng cơ thể không thể tự sản xuất hoặc đề kháng với insulin. Trong khi đó, insulin là hormone truyền glucose đến các tế bào để chuyển hóa thành năng lượng.

Khi cơ thể bạn không được cung cấp đủ insulin, glucose sẽ không thể đi đến tế bào mà tồn đọng lại trong máu. Theo thời gian, lượng đường huyết dư thừa này sẽ dẫn đến những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Vì thế, người mắc bệnh tiểu đường cần theo dõi sát lượng đường trong máu để kịp thời điều chỉnh thói quen ăn, uống.

Uống đông trùng hạ thảo có tác dụng gì? Khi tiến hành nghiên cứu về tác dụng của đông trùng hạ thảo đối với bệnh tiểu đường, các nhà khoa học nhận thấy thành phần của loại dược liệu này có khả năng kiểm soát đường huyết rất tốt. Cụ thể, nó giúp người bệnh giảm cân và không tăng chỉ số đường huyết. Những yếu tố này cho thấy đông trùng hạ thảo là loại thực phẩm hữu ích cho người bệnh tiểu đường.

8. Tác dụng của đông trùng hạ thảo: Hỗ trợ điều trị bệnh thận mãn tính

Bên cạnh khả năng kiểm soát các triệu chứng của bệnh tiểu đường, đông trùng hạ thảo còn có thể giúp ngăn ngừa bệnh thận mãn tính – một biến chứng phổ biến của tiểu đường.

Một đánh giá của 22 nghiên cứu thực hiện trên 1.746 người mắc bệnh thận mãn tính cho thấy, người bệnh được bổ sung đông trùng hạ thảo trong chế độ ăn uống có dấu hiệu cải thiện chức năng thận.

Cụ thể, các nhà nghiên cứu phát hiện chế phẩm từ loại dược liệu quý này có khả năng giảm creatinine huyết thanh, giảm protein niệu và giảm các biến chứng liên quan đến bệnh thận như tăng huyết sắc tố và albumin huyết thanh.

Tác dụng của đông trùng hạ thảo còn thể hiện trên một số vấn đề khác ở thận, cụ thể như:

Tổn thương thận do một số loại thuốc khác sinh (nhiễm độc thận aminoglycoside): Người bệnh thường xuyên dùng thuốc kháng sinh sẽ làm tổn hại đến thận. Lúc này, chiết xuất từ đông trùng hạ thảo có thể làm giảm tổn thương thận do kháng sinh gây ra.

Tăng hiệu quả điều trị sau khi cấy ghép thận: Người bệnh vừa trải qua ca cấy ghép thận được dùng chiết xuất hoặc sản phẩm bào chế từ đông trùng hạ thảo liều thấp có thể nguy cơ nhiễm trùng. Hơn nữa, loại dược liệu này còn làm giảm nguy cơ bị suy yếu chức năng thận ở những người vừa cấy ghép thận.

Đông trùng hạ thảo là dược liệu quý, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe người dùng. Tuy nhiên, mọi ý định tận dụng tác dụng của đông trùng hạ thảo phải được thực hiện theo sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc thầy thuốc Đông y. Đây là nguyên tắc quan trọng để đảm bảo bạn không bị quá liều hoặc không bị tương tác nếu đang dùng các loại thuốc điều trị bệnh khác.